Nicość – konferencja

17-18 maja 2019, Warszawa

Pojęcie nicości jest w filozofii traktowane ambiwalentnie. Friedrich Christian Hebbel w Dziennikach pisał, że „O nicości nie można myśleć, nie przydając jej czegoś, przynajmniej nazwy, która z niej już coś czyni i wyłania ją ze sfery rzeczy nie dających się rozróżnić, do której nicość właściwie należy. Mowa dość często musi myśleć coś, co się nie da pomyśleć, albo traktować coś niemożliwego i nie istniejącego jako rzecz możliwą i istniejącą, bo tylko w ten sposób może dać przeciwstawnym pojęciom całkowity wyraz”. W tym duchu zastanowimy się nad dziejami tego pojęcia, analizując, czy rzeczywiście zawsze było tylko zwodniczym słowem pozbawionym realnej treści. Rozważając przejawy jego obecności w klasycznym dyskursie filozoficznym, postaramy się nie tylko ustalić różnorodne sposoby rozumienia nicości, lecz także poruszyć kwestię jej związku z kategoriami pustki oraz negacji. Nie odżegnując się od szerokiego kontekstu interdyscyplinarnego, zapraszamy do udziału w konferencji filozofów, psychologów, matematyków, fizyków, kulturoznawców, socjologów, teologów, historyków, literaturoznawców, orientalistów, politologów, prawników, a także wszystkie osoby zainteresowane wyżej przedstawioną tematyką, aby wspólnie rozpatrzyć doświadczenie rozprzestrzeniające się od końca XVIII wieku, które Fryderyk Nietzsche określił jako „przeszywające poczucie »nicości«”. Szczególnie interesująca będzie dla nas refleksja ukazująca nicość poza sztandarowymi wątkami wiążącymi ją z nihilizmem bądź destrukcją oraz zwracająca uwagę na tkwiącą w niej ewentualną, pozytywną siłę. Proponując ponowny namysł nad pojęciem nicości oraz jej wszelkich przejawów zarówno w naukach humanistycznych i matematyczno-przyrodniczych, jak i w popkulturowych reinterpretacjach, nie tyle odchodząc od zagadnień ontologicznych, o ile uzupełniając je o problematykę egzystencjalną, organizatorzy konferencji chcieliby zwrócić uwagę Prelegentów na następujące, przykładowe wątki:

• nicość jako zasada konstytuująca byt, niszczycielska moc negacji, nieskończenie absolutna negatywność;
• brak – sensu, prawdy, dobra, sacrum, Boga, rozpacz i ironia;
• nieokreśloność, niemożność zorientowania się w świecie, wątpliwość, sceptycyzm epistemologiczny;
• doświadczenie nicości, spotkanie z nicością, niemożliwość jakiegokolwiek określenia – trwoga;
• Vanitas vanitatum et omnia vanitas – status naszej ludzkiej kondycji, jej nieważności oraz przemijania, nicość istnienia i cierpienie świata, nasza ostateczna znikomość, idea marności i przemijania w sztuce;
• Nihil negativum – nicość niezapośredniczona oraz próby jej konceptualnego ujęcia, status nihilizmu metafizycznego, ontologia niebytu;
• pragnienie zjednoczenia się z nicością, nicość jako ostateczne ćwiczenie filozoficzne;
• teologia apofatyczna, nicość przekraczająca możliwości ludzkiego rozumu, niewspółmierność poznawczych wysiłków zmagających się z prawdą stworzenia;
• zagadnienie etyki nihilistycznej i myśli słabej (G. Vattimo, M. Cacciari, E. Severino);
• świat zmagający się z nicością ( J.P. Richter, F.H. Jacobi, F.K. Forberg, F. Dostojewski);
• Charles de Bovelles i chwała nicości;
• arytmetyka nicości, idea pustki w matematyce, niepewna natura zera, obliczenia Fibonacciego i Pierra de Fermata, maszyna licząca Leibniza, koncepcja pustego zbioru;
• uniwersalny komputer kwantowy Davida Deutscha, płynna natura wyjaśniania a Analityki wtóre Arystotelesa, zasada samopodciągająca Roberta Nozicka – dlaczego istnieje raczej coś niż nic?;
• nicość/pustka w kulturze Wschodu – od wątków kulturoznawczych, przez systemy myślowe, po filozofię (np. Szkołę z Kioto);
• brak w państwie i w prawie – problemy teoretyczne, poznawcze i konceptualne;
• nicość jako temat literacki/teatralny/filmowy;
• pustka jako wyznacznik kondycji współczesnego człowieka;
• związki nicości z szeroko rozumianym nihilizmem, kryzysem i krytyką;
• nicość w filozofii polskiej – znaczący brak czy niejawna obecność?;
• i inne – jesteśmy otwarci na wieloaspektowe podejście do tematyki konferencji

Organizatorzy zachęcają również do przysyłania propozycji abstraktów w języku angielskim. Ostateczny termin nadsyłania proponowanych abstraktów (maksymalnie 600 słów) mija 23 kwietnia 2019 roku. Na adres konferencja.nicosc@gmail.com prosimy przesłać dokument w postaci edytowalnej (.doc, .docx, .rtf) zatytułowany „Imię Nazwisko, Tytuł referatu” i zawierający: abstrakt, afiliację, tytuł naukowy, profil badawczy oraz dane korespondencyjne. Opłata konferencyjna wynosi 100 zł. Przewidujemy publikację najlepszych artykułów pokonferencyjnych w dedykowanym numerze kwartalnika „Kronos”. Program zostanie ogłoszony do 30 kwietnia 2019 roku.

Termin nadsyłania zgłoszeń: 23 kwietnia 2019
Ogłoszenie programu konferencji: do 30 kwietnia 2019
Opłata konferencyjna: 100 zł
Organizatorzy: Uniwersytet Warszawski,Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Filozofii, Zakład Historii Filozofii Polskiej; Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego; Kwartalnik kulturalno-filozoficzny „Kronos”.