Jaki cel może mieć dla myśliciela dialog z cieniami przeszłości, refleksja nad dziejami myśli? Znalezienie wśród gmatwaniny prowadzących na manowce ścieżek jednej prostej, wiodącej wprost ku prawdzie? Ale wtedy szukający musiałby już zająć punkt widzenia umożliwiający mu wprowadzenie porządku w dotychczasowy bałagan, musiałby stanąć ponad dziejami błąkającej się myśli, posiadać prawdę.
Ale czy prawdę można „posiąść”? Czy jest ona problemem, o którego rozwiązanie można się starać, aż wreszcie pewnego dnia się je osiągnie? Czy nie jest raczej dana nam jako zagadnienie i tylko w ten sposób?
Problemy takie znikają wraz z ich rozwiązaniem, pozostają tylko autentyczne pytania, zarazem dane i zadane. Nie jesteśmy w stanie „posiąść” prawdy, uczynić rzeczywistości całkowicie zrozumiałą lub choćby z zasady zrozumiałą. Mrok nie przestaje towarzyszyć światłu rozumu, i to nie tylko rejterując przed stale powiększającą się jego domeną. Stąd niezbywalna problematyczność myślenia.
Fragment eseju Milczenie filozofa
****
Wiele rzeczy zakładamy, przejmujemy od innych, przyjmujemy za oczywiste – nie wiedząc o tym. Właśnie z tego powodu „trafiają” nas czasem słowa kogoś innego. „Trafiają” nas – bo już wcześniej wiedzieliśmy coś o tym, o czym jest mowa, choć nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy. Teraz, w zderzeniu z innym ujęciem, ta ukryta dotąd wiedza wyłania się jako problem.
Dialog z tradycją jest właśnie taką rozmową. Pod naporem tradycji nasze przesądy zamieniają się w pytania – ponieważ mówi ona o tym samym, co my, ale inaczej. Tradycja filozoficzna gra tu szczególną rolę. Filozofia bowiem pyta za każdym razem o całość naszej sytuacji w świecie; stąd w konfrontacji z filozofem innego czasu nasza niepowtarzalna sytuacja jako całość, nasza własna perspektywa widzenia rzeczy jako taka staje się problemem.
Fragment eseju Heidegger
****
Krzysztof Michalski (1948–2013) jest profesorem filozofii na Uniwersytecie Warszawskim i na Boston University oraz rektorem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. Wydaje pismo „Transit. Europäische Revue” we Frankfurcie nad Menem. Po polsku opublikował między innymi:
Heidegger i filozofia współczesna, PIW 1978, 1998;
Logika i czas. Próba analizy Husserlowskiej teorii sensu, PIW, 1988;
Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Znak 2007, a także wybór esejów Martina Heideggera (
Budować, mieszkać, myśleć, Czytelnik 1977) i Hansa-Georga Gadamera (
Rozum, Słowo, Dzieje. Szkice wybrane, PIW 1979, 2000). Przygotował też serię książek
Rozmowy w Castel Gandolfo opartą na spotkaniach uczonych w letniej rezydencji papieży z udziałem Jana Pawła II; ostatnie wydanie: Znak 2010.
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
